CUMA AK�AMLARI, benim i�in, iple �ekti�im vakitler demek. ��nk� bu d�nyada varolu�lar�yla zenginle�ti�im bir grup arkada��mla o ak�am bulu�up halle�iyoruz. Merkezinde Risale�den bir bahis. Bu sabite etraf�nda, d�n�, bug�n�, yar�n� dola�an muhabbetli bir sohbet.
D�n ak�am, ge� �s�nd���m�z, o y�zden ge� bitirdi�imiz bir bulu�ma ya�ad�k. Sonras�nda, namaz�n ard�ndan uyumaya mecal bulamad�m; ��nk� gecenin bir yar�s�nda d�rt bir taraftan korna sesleri, tencere tava sesleri, alk��lar, ba��r��lar uykuma mani oldu. Ne oldu�unu anlamak i�in pencereye y�neldi�imde, ���k yak�p s�nd�renleri de g�rd� g�zlerim.
Yabanc� oldu�um bir manzara de�ildi. S�z�mona �Susurluk ayd�nlans�n� iyiniyetiyle ba�layan bir eylemin nas�l 28 �ubat��n asfalt d��eyicili�ine d�n��t���n� onalt�-onyedi y�l �nceden �ok iyi biliyordum.
Demek, birileri, �bu kez tamam� psikolojisine ula�m��; a�a�lar�n ye�ili ve polisin yanl�� m�dahalesi aras�nda, �Gezi Park�� protestosundan bir �ihtilal� umudu dev�irmi�lerdi.
Gecenin bir vakti, hastas�, �ocu�u, sabah i�e dingin bir halde yeti�mesi gerekeni demeden; kom�u hukukunu hi� g�zetmeden yap�lan bu s�z�mona �protesto�nun Gezi Park��ndaki a�a�lar� korumak i�in oldu�una kim inanabilirdi?
Ben inanmad�m.
Bu �lkede g��l�n�n, hele de elinde silah� varsa, bu g�c� ve silah� ne kadar da kolay yanl��, usuls�z, haks�z, hatta hukuksuz kullanabildi�ini bilecek kadar ya�am��l���m vard�. Ama Taksim�deki eylemden 28 �ubat umudu dev�irenlerin hedefinin, Gezi Park��n� kurtarmak yahut do�ru y�netemedi�i gibi ciddi yanl��lar da yapan bir vali, emniyet, polisi muhasebe ve muhakemeye sevketmek olmad���n�n da fark�ndayd�m.
�Ehl-i adavet mizac� bozulmu� bir �ocu�a benzer. A�lamak ister, bir�ey ar�yor ki, onunla a�las�n.�
Benim d�nyamda, olan bitenin �zeti, Bedi�zzaman��n bu c�mlesiydi.
�nyarg�l� m� konu�uyorum. Bilakis, tecr�be konu�uyor!
Varolu�unu bir �antagonizma�ya bor�lu olan; bir Meclis darbesiyle elde etti�i iktidar� me�rula�t�rmak i�in kendisiyle ba�layan bir tarih kurgulayarak �ncesini her a��dan �eytan�le�tiren; �d�rt taraf� d��manla �evrili� bir �lkede, her daim �dahil� bedhahlar��n da oldu�u bir hayat alg�s� bi�imlendiren bir yap�, ben do�madan �nce vard�, ben varken de varl���n� hep s�rd�rd�.
Onlar�n �Asr-� Saadet�i, �farkl� her�ey k�t�d�r�� h�k�met ilkesi k�lm��; farkl� olan� ya kovmu�, ya s�rm��, ya sindirmi�, yahut �ld�rm�� bir Tek Parti d�nemi. A��k�as�, �demokrasi oldu�u s�rece iktidarda olamayacaklar�n� ba�tan beri biliyorlard�, h�l� daha biliyorlar. 1908�deki �me�rut� demokrasi� imk�n�n� bizden �ald�lar, �demokrasisiz cumhuriyet�le bizi kand�rmaya kalk��t�lar. K�resel reelpolitik de, buna m�saitti o g�nler i�in. �kinci D�nya Sava�� tecr�besinin ard�ndan k�resel reelpolitik otoriter �cumhuriyet�leri �demokrasi�ye zorlad���nda, �a��k oy, gizli tasnif� kepazili�inden y�ks�nmediler; bu kepazeli�in �mr� ikinci se�ime uzanamay�nca, bu defa se�imle gelen �h�k�met�in �iktidar� olamad��� bir ��eklen demokrasi� modeli olu�turmay� denediler. Buna direnen olursa, ne yapacaklar�n�, 1960�ta �CHP+ordu=iktidar� form�l�yle g�sterdiler, ibret olsun diye bir ba�bakan� uyduruk bir yarg�laman�n ard�ndan �ld�rmekten de �ekinmediler.
Bu �lkede, se�imle gelmi� ba�bakanlar�n, mesel� Turgut �zal��n veya Recep Tayyip Erdo�an��n, devletl�lar�n �h�k�metsiz iktidar��na makyaj malzemesinden �teye ge�meyecek �iktidars�z h�k�met� form�l�ne diren�lerini ifade etmek i�in, �idam g�mle�ine haz�r olduklar�n�� s�z etmeye mecbur olmalar� yeterince anlaml� de�il mi?
Tek Parti d�nemini �ar�� ortas�nda bek�inin ba��rt�s�ne sald�rd��� babaannem ile onlara Kur��n ��reten kom�u teyzenin nas�l s�r�nd�r�l�p kahr�ndan �ld���n� anlatan ninemden; ve ya�murlu bir g�nde ekmek karnesi i�in kuyrukta beklerken kapt��� akci�er rahats�zl���n� �m�r boyu �eken dedemden ��rendim. 27 May�s��, �ncesi ve sonras�yla, babamdan ve annemden. 12 Mart�� �ocuk, 12 Eyl�l�� gen�, 28 �ubat�� yeti�kin olarak ya�ad�m. Ald���m Siyasal Bilgiler e�itimi ise, y�zy�l�n r�ntgenini unutulmamak �zere yerle�tirdi zihnime.
S�z�n �z�, bu �lkede varolu�unu ve iktidar�n� demokrasiye bor�lu olmayan; bilakis, demokrasi oldu�u s�rece iktidar olamayan bir yap� ve bir z�mre var.
Bir z�mre ki, farkl� olana kar�� sindirme, de�ilse d��lama, gerekirse �tekile�tirme, d��manla�t�rma ve hatta �eytan�le�tirme taktiklerini kullanm��; bundan dolay� bug�n dahi y�zleri k�zarm�yor. S�k���nca, �kendine �zg� �artlar�dan s�z ediyor.
Bir z�mre ki, Birinci Meclis�in �stanbul�da toplanmas� �ngiliz i�gali sebebiyle imk�ns�zla�an Meclis-i Mebusan��n devam� niteli�ini hep g�zlerden gizlemi�; Nisan 1923�te olup bitenler, hele ki �kinci Grubun �nemli ismi Ali ��kr� Bey�in �ld�r�lmesi hi� konu�ulmas�n istiyor. Ama, se�ilmi� ba�bakanlara �Menderes�in ak�beti�ni hat�rlatmaktan utanmayacak kadar ars�z.
Bir z�mre ki, 1923�� devrim, ilk demokratik se�imlerin yap�ld��� 1950�yi �kar��-devrim� diye tan�ml�yor. Se�ilmi� y�neticilere kar�� orduyu ABD-NATO destekli darbe yapmaya davet etmeyi, vatanseverlik.
Allah imhal eder, ihmal etmez. Son y�z sene, hep �yapt���n�n yan�na k�r kald����n� d���nen; ama a��ktan, ama �rt�l� �ekilde hep as�l �iktidar� olmay� ba�aran bir z�mrenin art�k yapt��� k�r etmemeye ba�lad�. 1950�den beri, hi�bir se�imde iktidar olamad�klar� gibi, art�k �Ordu g�reve� form�lleri de i�lemez oldu. Yarg� �zerinden s�rd�rd�kleri b�rokratik vesayet, 12 Eyl�l referandumuyla ��kt�. K�resel reelpoliti�in r�zg�r� da arkalar�nda de�il. En son, PKK ter�r�nden medet umdular, �bar�� s�reci� sinirlerini bozdu.
28 �ubat darbesinin yap�ld��� tarihte, Yeni Asya�da k��e yazar�yd�m. Elindeki silaha g�venenlerin ve elinde silah olana g�venenlerin �ok keyifli oldu�u o g�nlerde, �Kemalizmin gelece�i var m�?� ba�l�kl� bir yaz� yazd�m. �Yok� cevab�n� i�eren bir yaz�yd� elbette. Niye yok? ��nk�, varolmak i�in iktidara muhta�. Bug�ne kadar, hep a��k veya �rt�l�, �iktidar�la var olageldi; iktidar�n� korumak i�in darbeye dahi kendini mecbur biliyor diye.
�imdi, �nemli �l��de iktidars�z kalm�� bir Kemalizm var kar��m�zda. Asker� b�rokrasi veya yarg� b�rokrasisi �zerinden iktidar olma imk�n�n� neredeyse tamamen yitirmi� halde. Bel ba�lad�klar� �Neo-Con�lar�n kaybetti�i bir ba�kanl�k se�iminden ��kt� Amerika. PKK silahl� m�cadeleye son verdi�ini ilan ederek, �ehit cenazeleri �zerinden h�k�meti devirme hayallerini s�nd�rd�.
�Ne yapsak olmuyor, neden medet umsak elde kal�yor� karamsarl���yla, Esed gibi bir zalime �yanda�� haldeler.
G�rd���m, bir bedbinlik, nikbinlik, karamsarl�k hali. Bir nihilizm.
Kemalizm, bu �lkede iktidar sayesinde varolabilmi� bir �parantez�di. O parantez, demokrasinin kurumsalla�t��� bir �lkede �iktidarda olma� anlam�nda kapand�, kapanacak.
Bunu hissediyor olman�n; a�a��lad��� insanlarla e�it olman�n, seksen sene ders kitaplar�nda a�a��lad��� dindar insanlar�n seksen senede yap�lmayanlar� on senede yapabildi�ini g�rm�� olman�n yol a�t��� bir h�sran hali var birilerinde.
Ben �u bir hafta i�inde olup bitenlerin, nicedir yap�lan benzeri denemelerin ard�nda, bu �mitsizli�i, bu bedbinli�i, bu nihilizmi g�r�yorum.
Bu nihilizmin iyi analiz edilmesi ve tedavi imk�nlar�n�n bulunmas� gerek. Yoksa, sahiplerine de, bu �lkeye de zarar verecek.
Bu s�re�te bize ne d���yor derseniz, d�n gece uykuma mani olan haks�z ve hukuksuz g�r�lt�ler aras�nda, Beled s�resine, �zellikle de �sarp yoku�u t�rmanma�n�n son iki g�stergesi �zerinde odakland� zihnim: �...Ve sonra, iman edenlerden, birbirlerine sabr� tavsiye edenlerden ve birbirlerine merhameti tavsiye edenlerden olmakt�r.�
Dikkat ve rikkat gerektiren bir s�re�ten ge�iyoruz. Biliyorum, mesele Gezi Park�ndaki a�a�lar de�il, bizden nefret ediyorlar. Ama bizim, bu s�reci bizden nefret edenlere kar�� dahi i�imizde nefret uyand�rmadan ge�irmemiz gerek. Ac�mal�, �fkeden uzak durmal�, sabretmeli; birbirine sabr� ve merhameti tavsiye edenlerden olmal�y�z.
Protestoculara y�nelik polis �iddeti mi? Kesinlikle problemli. ��nk�, sab�rs�z ve merhametsiz...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder